160 yıllık üç harita Bursa’da özenle korunuyor

Şehir merkezini gösteren 1862 tarihli Suphi Bey Bursa Nazım Planı, 1925 yılına ait Türkiye Topografya Haritası ve Bursa’da 1958’de yaşanan büyük depremden sonra İller Bankası ile Emlak Bankasının desteğiyle İmar Planlama Bürosu tarafından 1960’ta İtalyan şehir planlamacı Luigi Piccinato danışmanlığında hazırlanan 1/4000 ölçekli harita elden geçirildi.

Zamanla yıpranan ve aşınan haritaları yeniden kent belleğine kazandırmak için harekete geçen yetkililer, yaklaşık 6 ay süren restorasyon ve konservasyon çalışmasının ardından bunları müzede sergilemeye başladı.

Müzenin sorumlusu ve sanat tarihçisi Goncagül Meriç, bağış yoluyla ya da satın alınarak envantere kazandırılan eserlerin rutin bakımlarını yaptıklarını söyledi.

Eserlerin yanı sıra bağışçılarının anılarını da gelecek nesillere aktarmak için onarma, koruma ve sergilemenin asli görevlerinden olduğunu belirten Meriç, şöyle konuştu:

“Bu yıl yaptığımız çalışmaya Bursa’nın şehir haritaları ile bir Türkiye haritasını ekledik. Bunları detaylı bir restorasyon sürecinden geçirdik. Haritaların kağıtları oldukça yıpranmıştı ve bakıma ihtiyacı olan bir durumdaydı, artık rutin bakım yetmiyordu. Bunlar şehrin eski hallerini gösteren ve o dönem için titizlikle yapılan çalışmalar. Koleksiyonumuzda olan en eski harita, Bursa’nın da şehir merkezini gösteren Suphi Bey haritası. Bu harita 1862 yılına tarihlendiriliyor. Bunun şöyle bir özelliği var; bütün yollar, ipek fabrikaları, flatür fabrikaları (ipek çekme tesisi), caddeler, dini ve resmi yapılar isimleriyle işlenmiş detaylı bir harita. Doğuda Sultan Yıldırım Bayezid’in ve Emir Sultan Hazretlerinin türbeleri, batıda da Muradiye’yi kapsıyor. Özellikle Hanlar Bölgesi için önemli. 1855’te Bursa’yı etkileyen büyük bir deprem olmuş. Bu depremden sonra şehir harabe haldeyken haritanın çizdirilmesi planlanıyor. 1862’de İstanbul’da Mühendishane-i Berri-i Hümayun’da görevli hem subay hem de bir mühendis olan Suphi Bey başkanlığında çizdiriliyor. Bu haritanın 1200 nüshası var ve şu an biri bizde.”

“Elle çizilmiş, sadece bizde başka bir nüsha yok”

Meriç, Bursalı bir vatandaşın bağışıyla oldukça yıpranmış halde gelen Türkiye Topografya Haritası’nın da tümlenerek sergiye sunulduğunu dile getirdi.

Sergilenen diğer haritanın ismini İtalyan şehir planlamacısı Piccinato’dan aldığını anlatan Meriç, şunları kaydetti:

“1958’de de Bursa’da şehir merkezini etkileyen bir deprem var. O dönemki yöneticiler tarafından bu depremin yanı sıra artan nüfustan dolayı şehrin yeniden planlaması öngörülüyor. Emlak Bankası ve İller Bankası, Bursa İmar Bürosunu kuruyor. İtalyan şehir planlamacısı Luigi Piccinato’yu getiren aslında onlar. Burada Bursa, Mudanya ve Ankara Yolu öngörülen bir plan çiziliyor. Plan tamamen uygulanmasa da aslında şu anki günümüzdeki yolların altyapısını oluşturuyor. Elle çizilen bir harita, sulu boya tekniğiyle ve o dönem için önemli doneleri bize gösteriyor. Bir diğer özelliği de tek nüsha olması. Sadece bizde başka bir nüsha yok.”

Goncagül Meriç, haritaların restorasyonunun İstanbul’da yapıldığını ve kalıcı sergiye alındığını belirtti.

Başka haritaların da envanterlerinde bulunduğunu bildiren Meriç, “Belki bunlarla özel bir sergi yapabiliriz. Aslında bizim yapmak istediğimiz en önemli şey; geçmişten günümüze gelen bu eserleri korumak ve gelecek nesillere en iyi şekilde aktarmak.” dedi.