Yaşatmak için ilmekliyorlar

Sivas’ın kültüründe önemli bir yere sahip olan ve günümüzde unutulmaya yüz tutmuş olan ‘Sivas Kilimi’ yaşatılmaya çalışılıyor. Kullanılan dokuma tekniği ve üzerlerinde bulunan motifleriyle dikkat çeken Sivas kilimleri günümüzde adeta yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Sivas Olgunlaşma Enstitüsü, Sivas Kilim kültürü yok olmasın diye kolları sıvayarak “Sivas Kilimleri” projesini başlattı. Geleneksel kilim dokumalarında kullanılan motif ve kompozisyonlarındaki geleneksel kültürün izlerini araştırmak, bunları gün yüzüne çıkarmak, arşivlemek ve katalog haline getirmek amacıyla başlatılan proje tüm hızıyla devam ediyor. Köylerde yapılan araştırmalar sonucu elde edilen bilgiler ışığında yeniden hayat bulacak Sivas kilimleri, kadınlar tarafından aslına uygun bir şekilde tek tek ilmekleniyor. Projenin tanıtımı ise Ekim ayında yapılacak sergi ile sanat ve kültür severlerin beğenisine sunulacak.

“Şarkışla kilimleri en ünlü Sivas kilimleridir”
Sivas Olgunlaşma Enstitüsü dokumacılık atölyesinde usta öğretici olarak görev yapan Tülay Dönmez, Şarkışla kilimlerinin Sivas’ın en ünlü kilimleri olduğu ifade ederek, “Sivas kilimleri Selçuklulardan bugüne kadar dokunmaya başlanmış dokumalardır. Farklı özellikleri oluyor. İlçelere göre; desenleri, zemin renkleri değişiyor. Şarkışla kilimleri en ünlü Sivas kilimleridir. İlçelerde ve köylerde farklı dokuma teknikleri birbiriyle harmanlanarak yapılır. Cicim, sumak, kilim bunların hepsi farklı tekniklerdir. Tüm tekniklerin tek bir kilimde birleştirilmiş olduğu yapılan dokumalarda vardır” dedi.

“Yapım süreleri kilimin ebatlarına göre değişiyor”
Dönmez, yapım sürelerinin kilim ebatlarına göre değiştiğini ifade ederek, “Sivas Olgunlaşma Enstitüsü olarak tekrar köylerimizde gerekli araştırmalarımızı yapıp günümüze uyarlanacak şekilde aslını bozmadan yeniden günümüze taşımak en büyük amacımız. Yaşatmaya, yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. İnsanların tekrar ilgi duymasını istiyoruz. Yapım sürüleri kilimin ebatlarına göre değişiyor. Sivas kilimleri tamamen yündür. Çözgü ipleri dokuma ipleri, boyamalarımız genelde kök boya dediğimiz boyalarla yapılıyor. Ebatları büyüdükçe dokumanın bitme süresi uzuyor. El dokuması olduğu için çok çabuk biten dokumalar değil. Eni 120 boyu 2 metre olan kilim yaklaşık iki buçuk ayda yapılıyor. Yoğun bir deseni varsa yapım süresi uzuyor” diye konuştu.
Desenler birçok anlam ifade ediyor
Desenlerin renklerinin değiştiğinde anlamlarının da değiştiğine değinen Dönmez, “Desenler renklerine göre değişiyor. Mesela göz motifi; genelde nazardan korunma hedefli, koçboynuzu bir erkeğin ailesini korumak için kullanılıyor. Desenlersin renkleri değiştiğinde bile anlamları değişiyor” şeklinde konuştu.