Ocak ayında 2,2 milyar dolar ihracat

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Veri Paneli’ne göre, 2023 yılının ilk ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 2,2 milyar dolar ihracat, 1,9 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 23 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, 2023 yılının Ocak ayında sektörün dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 21 geriledi.

Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret verilerine göre 2023 yılının Ocak ayında ihracat, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,9 oranında artarak 2,18 milyar dolara, ithalat yüzde 16,1 artarak 1,92 milyar dolara ulaştı.

Dış ticaret fazlası daraldı

Sektör 2023 yılının Ocak ayında net ihracatçı konumunu korumasına rağmen ithalat ve ihracat birbirine yakın olarak gerçekleşti ve geçtiğimiz yıla kıyasla dış ticaret fazlası geriledi. 2023’ün ilk ayında dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,2 düşüşle, 0,26 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Birim ihracat değeri 2023 yılının ilk ayında önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23,4 artarak 1.290 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yıla göre yüzde 4,1 artışla 650 dolar/ton’a yükseldi.

Dış ticarette öne çıkan ürünler

2023 yılının ilk ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla un (126,7 milyon dolar), rafine ayçiçeği yağı (101,7 milyon dolar) ve fındık içi (90,8 milyon dolar) olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 14,6’sını oluşturdu.
2023’ün Ocak ayında en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla buğday (347,8 milyon dolar), ham ayçiçeği Yağı (151 milyon dolar) ve soya fasulyesi (147,9 milyon dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 33,7’sini, yani 3’te 1’ini oluşturdu.

İthalatta ilk 2 sıradaki ürünler büyük oranda Rusya ve Ukrayna’dan geliyor

2023 yılının Ocak ayında ithalatta ilk sırada yer alan buğdayın (347,8 milyon dolar) en fazla ithal edildiği ilk 2 ülke, 2022 yılından bu yana savaş halinde olan Rusya (275,5 milyon dolar) ve Ukrayna (66,2 milyon dolar) oldu. 2023 yılın Ocak ayındaki buğday ithalatında bu 2 ülkenin payı yüzde 98’in üzerinde gerçekleşti.

İthalatta 2. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında 2023 yılı Ocak ayında 151 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Ham ayçiçeği ithalatında bu 2 ülkenin payı yüzde 100 oldu, yani ithalatın tamamı Ukrayna (110,8 milyon dolar) ve Rusya’dan (40,2 milyon dolar) yapıldı.

Türkiye’nin ithalatında ilk 2 sırada yer alan ürünlerin çok büyük bir bölümü, 2022 yılının başından bu yana savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.

En çok ihracat yapan sektörler

2023 yılı Ocak ayına ait dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde bitkisel yağ (253 milyon dolar), şeker ve şekerli mamuller (227 milyon dolar), yaş meyve (215 milyon dolar), sert kabuklu meyveler (158 milyon dolar) ve balıkçılık-su ürünleri sektörleri (140 milyon dolar) en fazla ihracat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 45,6’sı bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi.

2023 yılı Ocak ayında hayvan yemi (469 milyon dolar), bitkisel yağ (392 milyon dolar), un (369 milyon dolar), şeker ve şekerli mamuller (70 milyon dolar) ile kakao ve çikolata (58 milyon dolar) sektörleri ise en çok ithalat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 70,7’si, neredeyse 4’te 3’ü bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması ve geçmiş dönemlere göre artması, ithalatın az sayıda sektörde yoğunlaştığını gösterdi.

2022 yılında 5.674 milyon dolar hacim ile toplam ithalatın yüzde 27,8’ini oluşturan hayvan yemi sektörü, 2023 yılı Ocak ayında da 469 milyon dolar ile toplam ithalatın yüzde 24,4’ini oluşturdu.

Bitkisel Yağ Sektörü, 2021 yılında 3 milyar doları aşan ithalat ile toplam ithalatın yüzde 17,9’unu, 2022 yılında ise da 4.016 milyon dolar ile toplam ithalatın yine yüzde 19,7’sini oluşturmuştu. 2023 yılının ilk ayında da 392 milyon dolarlık ithalat ile toplam ithalatın yüzde 20,4’ünü oluşturdu.

İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler

Önceki yılın aynı dönemine göre 2023 yılı Ocak ayında ihracatını değer olarak en fazla arttıran sektörler bitkisel yağ sektörü (88 milyon dolar artış), şeker ve şekerli mamuller sektörü (45 milyon dolar artış), tohumculuk sektörü (32 milyon dolar artış), bakliyat sektörü (21 milyon dolar artış) ve yaş meyve sektörü (19 milyon dolar artış) oldu.

Aynı dönemde ihracatın en fazla gerilediği sektörler sert kabuklu meyveler sektörü (40 milyon dolar düşüş), süt ve süt ürünleri sektörü (18 milyon dolar düşüş), beyaz et sektörü (15 milyon dolar düşüş), salça ve konserve sektörü (9 milyon dolar düşüş) ve canlı hayvan ticareti sektörü (9 milyon dolar düşüş) oldu.

2023 yılında ithalatı değer olarak en fazla artan sektörler un sektörü (126 milyon dolar artış), bitkisel yağ sektörü (63 milyon dolar artış), şeker ve şekerli mamuller sektörü (44 milyon dolar artış), canlı hayvan ticareti sektörü (31 milyon dolar artış) ve pirinç değirmenciliği sektörü (29 milyon dolar artış) oldu.

Aynı dönemde ithalatı en çok düşen sektörler hayvan yemi sektörü (106 milyon dolar düşüş), yumurtacılık sektörü (3 milyon dolar düşüş), kuru meyve/sebze sektörü (2 milyon dolar düşüş), nişasta sektörü (1 milyon dolar düşüş) ve meyve suyu sektörü (1 milyon dolar düşüş) oldu.

Dış ticarette öne çıkan ülkeler

2023 yılı Ocak ayına ait dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız 5 ülke Irak (227 milyon dolar), Rusya (179 milyon dolar), ABD (153 milyon dolar), Almanya (137 milyon dolar) ve İtalya (72 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 35,2’sini oluşturdu.

Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek; Rusya için mandalina, tohumluk ayçiçeği, limon; ABD için ambalajlı zeytinyağı, soya fasulyesi, sakızlı jöleli şekerler oldu.
Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2023 yılı Ocak ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (504 milyon dolar), Ukrayna (373 milyon dolar), ABD (106 milyon dolar), Malezya (103 milyon dolar) ve Brezilya (57 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 59,5’ini oluşturdu.

Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı 2 ülke halen savaşta olan Rusya ve Ukrayna olurken, bu 2 ülkeden yapılan ithalat ise toplam ithalatın yüzde 45,7’sini oluşturdu. Rusya’nın tek başına tüm ithalattaki payı yüzde 26,3 oldu.

İthalatta öne çıkan ürünler Rusya için buğday, dane mısır, ham ayçiçeği yağı; Ukrayna için ham ayçiçeği yağı, soya fasulyesi, buğday; ABD için soya fasulyesi, etilen glikol, soya küspesi oldu.