Aşı pasaportunda ticari kavga

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de de kullanılan Çin’in Sinovac ve Rusya’nın Sputnik V aşısının, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) aşı pasaportu için onayladığı aşılar arasında yer almamasının nedeninin ticari olduğunu söyledi. Ceyhan, “Bunun ticari nedenleri var çünkü diğerleri ya AB’de üretiliyor ya da ABD’de. Bir diğer neden de Çin’den biyolojik ürün alırken en büyük sıkıntı, verilerini açıklamıyorlar ama ticari kavga, pazardan pay alma kavgasının da bunda etkili olduğunu kabul etmek lazım” dedi.

Avrupa Birliği’nin (AB) 27 ülkesinde geçerli olacak aşı pasaportunda sadece EMA’nın onayladığı aşıların kabul edileceği bildirildi. EMA’nın şimdiye kadar onayladığı aşılar Pfizer-Biontech, Moderna, AstraZenaca ve Johnson&Johnson oldu. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de de kullanılan Sinovac ve Rusya’nın Sputnik V aşısının aşı pasaportu için EMA’nın listesinde yer almamasına ilişkin değerlendirme yaptı. Ceyhan, Sinovac ve Sputnik V aşılarının listeye eklenmemesi durumunda bu aşıyı yaptıran kişilerin 48 saat içinde test yaptırıp, negatif olduğunu belgeledikten sonra Avrupa’ya seyahat edebileceklerini söyledi. Prof. Dr. Ceyhan, “Onların kabul ettiği aşıları yaptırırsanız öyle bir zorunluluk yok, istediğiniz zaman uçağa binip gidebiliyorsunuz. Aşı pasaportu ilk gündeme geldiği zaman böyle sonuçlanacağı belliydi. Daha aşı pasaportu olmadan Çin ve Rus aşısını bir kriter kabul etmeyeceklerini açıkladılar zaten” diye konuştu.

‘TİCARİ KAVGA ETKİLİ’

Prof. Dr. Ceyhan, Çin ve Rus aşısının kriter kabul edilmemesi nedenine ilişkin, “Bunun ticari nedenleri var; çünkü diğerleri ya AB’de üretiliyor ya da ABD’de. Bir diğer neden de Çin’den biyolojik ürün alırken en büyük sıkıntı şu; verilerini açıklamıyorlar. Ülkeler kendi verilerini kendileri açıklamak zorunda kaldılar. Mutant virüs çıktı, ‘Mutant virüste etkinlik azalıyor mu, bunu çalışın’ diye baskı var; ama çalışmıyorlar. Düşük çıkarsa aşı ellerinde kalır, diye korkuyorlar. Çin’in bu sistemi nedeniyle Çin’den gelen verilere güvenmiyorlar, Rusya da aynı şekilde; ama ticari kavga, pazardan pay alma kavgasının da bunda etkili olduğunu kabul etmek lazım” dedi.

‘BİONTECH AŞISI OLMAMASI KİŞİYİ ENGELLEMİYOR’

Prof. Dr. Ceyhan, Çin ve Rus aşısının EMA’nın listesine eklenip eklenmeyeceğine ilişkin, “Listeye eklenebilir mi bilemiyorum. AB’de de daha çok Biontech aşısı kullanıyor. Çocuklarda aşı çalışmaları başladı ve devam ediyor, sonbahara doğru da bu çalışmaların neticelenip çocuklara verilecek aşıların çıkacağını bekliyoruz. Şu an bu çalışmaları yürüten Biontech, Moderna ve Johnson&Johnson. Sinovac’ın böyle bir çalışma yapacağını hiç düşünmüyorum, ortada böyle bir durum da yok. Çocuklarda aşılama başladığı zaman çocuklarda etkisi gösterilmemiş aşıyı yapamayız. Çocuklar için bizim şu anda çalışma yapan aşılarla anlaşmaları yapmamız lazım. Yoksa çocuklara aşı çıkacak; ama biz temin edemeyeceğiz. Sinovac’ın bir dezavantajı da bu ‘Şunu yenileyin’, ‘Bu bilgiyi yenileyin’, ‘Mutasyona bakın’ diyorsunuz bakmıyorlar. Sık gidip gelmesi gereken insanlar için sorun olabilir; ama diğerlerinin Biontech aşısı olmaması kişiyi engellemiyor, neticede bir test yaptırıp gidebiliyorsunuz” diye konuştu.