Bursa’daki tarihi Ermeni Kilisesi’nde büyük tehlike

Bursa’nın Yıldırım ilçesi Kurtoğlu Mahallesi’nde, 19’uncu yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Ermeni Kilisesi’nin bir bölümü, 1855 yılında yaşanan Bursa depreminde yıkıldı.

Geçen sürede, artan nüfus ve yapılaşmayla, kentin gözde semtlerinden Setbaşı’nda binaların arasında harabe şekilde kalan kilise, uzun süre ‘dokuma fabrikası’ ve ‘tütün deposu’ olarak kullanıldı.

Yıkılmadan bugüne kadar gelen kilise, Cumhuriyet döneminde özel mülk olarak tahsis edildi. Bakımsız kalan kilisenin bir kısmı çöktü.

Definecilere hedef olan kilise, yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

Tahrip edilen, duvarlarında ve çatı kısmında göçükler oluşan Ermeni Kilisesi, dronla havadan görüntülendi.

‘BURSA’NIN FETHİNDE BURADA ERMENİ MAHALLESİ KURULDU’

Kilisenin tarihiyle ilgili bilgi veren Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Doğan Yavaş, kilisenin 1855 depreminde zarar gördüğünü söyledi.

Bakımsızlık nedeniyle kilisenin amacı dışında kullanıldığını ve bazı kısımlarının tahrip edildiğini dile getiren Doğan Yavaş, “Bursa fethinde, burada Yahudi ve Rum cemaati vardı. Burada bir semt oluşturduklarını ve Ermeni mahallesi haline geldiğini de biliyoruz. Osmanlı Devleti döneminde yapılan bir yapı. 19’uncu yüzyıl ortalarına ait olabileceği değerlendirilmektedir. Çünkü Bursa’yı yerle bir eden bir deprem var. Bursa’ya çok büyük bir zarar vermiş. 150’yi aşkın bir yapının yıkıldığını biliyoruz. Muhtemelen bu kilise de bunlardan bir tanesiydi” diye konuştu.

‘KİLİSENİN ONARILMASI, BURSA’NIN LEHİNE OLACAKTIR’

Kilisenin, yıllardır varlığını koruyan şanslı tarihi yapılardan biri olduğunu belirten Doğan Yavaş, “Yıllardır bakımsız, depo halinde kalmış. Buranın mutlaka değerlendirilmesi lazım. Kullanılması, fonksiyon kazandırılması lazım. O zaman bu yapıların yaşaması daha mümkün oluyor. Bizim tavsiyemiz, binanın tekrar hayata döndürülmesi ve yapının en azından tarihi ve kültürel mirasa katkı koyması şeklindedir. Yapısı yığma duvar şeklinde duruyor. Mütevazı, orta boyutta bir kilise diyebiliriz. Muhtemelen 19’uncu yüzyıl yapısı. Buranın tadilat görmesi, onarılması, işlev kazandırılması Bursa’nın lehine olacaktır diye düşünüyorum” dedi.

‘SON DEMLERİNİ YAŞIYOR’

Kurtoğlu Mahallesi Muhtarı Ahmet Gedik de kilisenin onarılarak turizme kazandırılması gerektiğini ifade ederek, “Kilisenin bu şekilde kalması tüm Bursalıları üzüyor. Atıl durumda kaldığı için çevreye zarar veriyor. Yıkılma tehlikesiyle de karşı karşıya. Buna bir an önce önlem alınmasını istiyorum. Zaman içerisinde farklı düşüncelere girişildi. Mülk sahibi, satmaya karar verdi. Birkaç talep de geldi ama satış gerçekleşmedi. Devlet yoluyla bir girişim olmasını bekliyoruz. Yıldırım Belediyesi’nin kiliseyi alma yönünde girişimleri olduğunu duyduk. Umuyorum ki alınır ve turizme kazandırılır. Bu kilise şu anda halk sağlığına zarar verecek durumda. Son demlerini yaşıyor. İçerisi boş olduğu için beklenti içerisinde olan defineciler, kilisenin içerisini köstebek yuvası gibi yapmışlar” ifadelerini kullandı.