“Daralma her alanda hissedilmeye başladı”

BUSİAD, Bursa ekonomisinin nabzını tutmak adına üyeleri nezdinde Temmuz 2023’te gerçekleştirdiği, BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi’nin sonuçlarını açıkladı.

Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir’in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmada, ankete katılan firmaların, bir önceki çeyreğe göre performanslarında zayıflama yönünde bir değişim olduğu görüldü. Firmalar, söz konusu zayıflama eğiliminin, gelecek altı aylık süre içinde de süreceğini ifade ederken, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak üretim hacminin de zayıflama yönünde değişimini teyit ettiler, Firmalar, eğilimin gelecek üç ay itibariyle de kalıcı olduğunu kaydettiler.

İSTİHDAM VE YATIRIMLARDA DURAKSAMA…

Ankete katılan firmalar için ortalama olarak bir önceki çeyreğe göre istihdam performansı zayıflarken, eğilimin gelecek üç ay için de geçerli olacağı anlaşıldı. Gelecek üç ay için ücret maliyetlerinde artış beklentisi içinde olan firmalar, makine-teçhizat yatırımında da çok hevesli görülmüyor. Ankete katılan firmalar, gelecek 12 ayda, geçmiş 12 aya kıyasla makine-teçhizat yatırımlarının, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak güçlü bir azalış eğilimi gösterdiği, eğilimin, imalat sanayi firmalarında daha sınırlı olduğu belirlendi.

İHRACATTA ZAYIFLAMA…

İhracat yapan firmaların, son üç aylık siparişleri bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak zayıflama yönünde güçlü değişim gösterirken eğilimin gelecek üç ay için de sürmesinin beklendiği gözlenmektedir. Ankete katılan firmaların ciddi bir faiz riski altında olmasa da ortalama olarak faiz riskinin bir önceki çeyreğe göre imalat sanayi için sınırlı bir yükseliş gösterdiği gözlenmiştir. İmalat sanayi firmaları için kur riski açısından da benzer bir eğilim tespit edilmiştir. Firmaların finansman ihtiyacının arttığı görülse de eğilimin bir önceki çeyreğe göre ise azalış yönünde değişim gösterdiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, gelecek üç aylık dönemde TL cinsi kredi faiz oranına ilişkin beklenti, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak güçlü bir biçimde artış yönünde değişim göstermiştir. Firmaların karlılık düzeylerinde bir önceki çeyreğe nazaran ortalama olarak sınırlı bir zayıflama olduğu görülmektedir. Döviz kurundaki değişimlerin satış fiyatlarını etkileme hızının, 0-3 ay arasındaki eğilimini güçlü şekilde koruduğu görülmektedir.

BİRİM MALİYETLERDE ARTIŞ…

Ankete katılan firmaların büyük bir bölümü önceki üç aya kıyasla ortalama birim maliyetlerinin artmasını beklerken, artış yönündeki değişim beklentisinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak yükseldiği görülmektedir. Firmalar, bir önceki çeyreğe göre gelecek üç aya ilişkin satış fiyatlarının ortalama olarak önemli ölçüde artış yönünde değişmesini beklemektedir. Yanı sıra, yıl sonu yıllık üretici fiyatları enflasyonu beklentisi, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak ciddi düzeyde artış yönünde değişim göstermiştir.

Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar, seçim ekonomisinin etkilerinin yansıdığı Temmuz 2023 BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi’nin “işlerin çok da iyi gitmediğini” gözler önüne serdiğini söyledi. Seçimin ardından yaşanan ekonomi yönetimindeki değişim ve gerçekçi politikalara dönüşün etkilerinin ise bir sonraki ankette ortaya çıkmasını beklediklerini kaydeden Küçükkayalar, “Daralmayı her alanda hissediyoruz. Enflasyon, ihracattaki azalma ve işgücü maliyetlerindeki artış iş insanını zorluyor. Yatırımlarda duraksama var. Bir de buna finansmana ulaşma zorluğu eklenince ekonomiyi canlandırmak zorlaşıyor. Yeni ekonomi yönetiminin gerçekçi politikalar izleyeceğine ilişkin ilk işaretlerin kısa sürede etkisini göstermesini umuyoruz” dedi.

Küçükkayalar, iş insanlarına üretim ve hizmet sağlama noktasında başta karar alıcılar olmak üzere tüm kesimlerin destek olması gerektiğini de ifade etti. Küçükkayalar, ankete yanıt veren BUSİAD üyesi firmalara da teşekkür etti.