Katip Sinan Ağa Mescidi ihya ediliyor

Fatih Küçükayasofya Mahallesi’nde bulunan Katip Sinan Ağa Mescidi, 137 ada ve 7 parsele inşa edildi. Mescit kısmı bağdadi tekniğinde, bodrum katı ise moloz taşlarla inşa edilen yapının 16. yüzyılda yapıldığı öngörülüyor. Yarım dairesel nişli bir mihrap bulunan Katip Sinan Ağa Mescidi, 1960’lı yıllara harap halde ulaştı. 1970’li yılların başında tamamen yıkılan tarihi mescidin içinde 2. Beyazıt’ın mutfak katibi olan Katip Sinan’a ait mezar bulunuyor. Tamamen yıkılan Katip Sinan Ağa Mescidi, Fatih Belediyesi tarafından ihya edilecek. Mescidin yıkılmadan önce çekilen fotoğraf ve çizimleri, yerinde yapılan araştırma kazısı sonuçları baz alınarak 2023 yılında başlatılan rekonstrüksiyon çalışmaları tamamlandı. Koruma Kurulu’ndan onayları alınan Katip Sinan Ağa Mescidi, en kısa sürede ihya edilerek tarihe kazandırılacak. Tarihi mescitte yapılan kazı çalışmaları ve boş arazi havadan görüntülendi.

“1970’li yılların başında yapı tamamen yıkılıyor”
Katip Sinan Ağa Mescidi hakkında bilgi veren Arkeolog Murat Sav, “Katip Sinan Camii daha doğru mescidi çünkü bu tür yapılar genelde mahalle odağında yapılır. Her mahallenin bir mescidi olur. O odakta inşa edilmiş yapılardan bir tanesi. Her ne kadar hakkında çok detaylı bilgilere sahip olmasak bile, daha çok tekke, mescit yapılanması gibi görüyoruz. Ne zaman yapıldığı çok net değil. Fakat Katip Sinan isminden hareketle, 16. yüzyılın başlarına denk geliyor. Fakat son haliyle elde edilen belgeler ve bilgiler, yapının 19. yüzyıla ait olduğunu gösteriyor. Asıl olan 19. yüzyıla ait bir yapı söz konusu. Burası Marmara Denizi’ne doğru eğimli. O nedenle de bir kod farkı oluşuyor. Bu kod farkını da altına bir meşruta yaparak değerlendirmişler. Hemen üst tarafa da mescit yapısını eklemişler. Mescidin de mimari açıdan şöyle bir özelliği var; günümüze bu tarz mescitler çok az ulaştı. 1970’li yılların başında yapı tamamen yıkılıyor. O tarihe kadar da harabe olarak geliyor. O tarihten günümüze kadar da yeri duruyor. Güney cephesinde, arka tarafında banisine ait bir mezarı var. O da günümüze kadar ulaşmış. En eski kaynaklarda Sinan Ağa Mescidi olarak geçiyor. Katip Sinan ile ilgisi çok net kurulamıyor aslında. Mimari açıdan bağdadi dediğimiz teknikle yapılmış. Alt taraf moloz taşlarla inşa edilmiş. Bunun üst tarafı da aralarda ahşap kirişlerin kullanıldığı, çaprazların atıldığı ve aralarda bu yapıya özgü olarak tuğlalarla boşlukların kapatıldığı sonrada çıtalar çakılarak üst tarafının sıvalı bir hale getirilmesiyle elde edilen bir teknik. 1960’lı yılların sonlarına kadar bu alanda ağırlıklı olarak ahşap ve hatta bağdadi tekniğinde konutlar vardı. Günümüzde betonarme binaların ortaya çıkması 1970’li ve 1980’li yıllarda oldu. Haliyle mescidinde içerisinde olduğu o tarihî doku ne yazık ki günümüzden 60-70 yıl önce tamamen yitirildi” dedi.

“İhya sürecine en kısa sürede başlamayı hedefliyoruz”
Katip Sinan Ağa Mescidi’nin ihya sürecini anlatan Fatih Belediyesi Palan ve Proje Müdürü Sümeyye Koç, “Fatih Belediyesi olarak 2023-2024 yıllarını kapsayan bir envanter çalışması yürütüyoruz. Hala da yürümeye devam ediyor. Bu kapsamda tarihi cami ve mescitlerimize ilişkin birçok tarihi harita ve envanter kayıtlarını inceledik. Bunlara ilişkin Fatih Sur içi bölgesinde 544 caminin varlığına ulaşmış olduk. Bütün kayıtlarda bunlar çıkıyorlar. Bu mevcut camilerin tabii bir kısmı depremlerde, yangınlarda, düzensiz imar faaliyetlerinde günümüze ulaşamamış durumdalar. Fatih ilçesinin 2012 imar başlı koruma kurulu imar planında 370 adet caminin varlığı bilinmekte. Bunlar plana işlenmiş. Bugün 2023 yılında Fatih’in planlarında işli 400’den fazla camimiz bulunmakta. Bunların 70 tanesi bugüne hiç ulaşamamış durumda. Yani yerinde camiyle ilgili herhangi bir çalışma bulunmuyor. Bu süre kapsamı içerisinde biz yerinde olmayan camilerle alakalı Fatih Belediyesi olarak projelendirme ve ihya çalışmalarını başlattık. Bugün bulunduğumuz Küçükayasofya Mahallesi’ndeki Katip Sinan Camiisi’de proje süreçlerini, kazı çalışmalarını, envanter bilgilerini yürüttüğümüz ve yakın tarihte de ihya çalışmalarına başlamayı planladığımız eserlerden bir tanesi. Fatih Belediyesi’nin kültürel mirası korumaya yönelik yaptığı bu çalışmalar, ihyaları tamamlandığı zaman eserlerinde hayat bulmasını sağlayacak. Katip Sinan Mescidi’ne ilişkin çalışmalarımız 2023 yılında başladı. Kazılarını yürüttük. Uzman ekipler çerçevesinde, İslam Eserleri Müzesi’nin denetiminde kazı çalışmaları yürütüldü. Kazı sonrasında rölöveleri alındı. Tüm bilgi, belge ve envanter çalışmaları kapsamında restitüsyonlar ve rekonstrüksiyon projeleri hazırlatıldı. 2023 yılı içerisinde onayları koruma kuruluna tarafından sağlandı. Vakıf eseri olan bu alanın hem tahsisinin sağlanması hem de envanter çalışmalarının yapılması Fatih Belediyesi ve Koruma Kurulu koordinasyonunda yürütülmekte. İhya sürecine de en kısa sürede başlamayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.