Müşküle iğne oyası coğrafi işaret yolunda

Bursa’nın İznik ilçesine bağlı Müşküle Mahallesi’nde kadınlar, geçimlerini uzun yıllardır aynı gelenekle ilmek ilmek işledikleri iğne oyaları ile sağlıyor. Mahalledeki kadınlar, hemen hemen herkesin oya sanatını bildiğini, bilmeyenin ise kınandığını dile getirdi.

Türk kültürünün ve el sanatının en önemli örneklerinden olan oyalar, çiçeklerle örgü sanatının birleşmesinden ortaya çıkmış el emeğinin en güzel örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor. İznik’in Müşküle Mahallesi’nde kadınlar, uzun yıllardır oya işleyerek geçimlerini sağlıyor.

Kadınlar, sabah ev işlerini bitirip, bir evin kapısının önünde toplanarak oya işliyor. Zeytin bahçelerine çalışmaya giden erkeklerin akşam saatlerinde eve gelmesiyle oya işlemeye ara veren kadınlar, yemeğin ardından yeniden başlayıp, geç saatlere kadar oya işliyor. Müşküleli kadınlar, el emeği göz nuru ürünleri satıp, ailelerinin geçimine katkı sağlıyor.

‘DÜĞÜNLERİMİZİ BU GELİRLE YAPIYORUZ’

Çocuklarının düğünlerini, oya işleyip kazandıkları parayla yaptıklarını dile getiren İğne Oyası Ustası Kamile Tosun, “Bizler büyüklerimizden, annelerimizden görerek öğrendik bu iğne oyasını. Kozalardan elde ettiğimiz ipleri kök boyalarıyla boyar, tarlalarımızdaki üzüm salkımlarını, meyve ve sebze çiçeklerini, yaprakları iğne oyası çiçeklerimize işlerdik. Düğünlerimizi bu gelirlerle yapar, evimizin geçimini bu iğne oyası gelirleriyle sağlardık. Eskisi kadar kök boya ve kozalarla olmasa da hala bunu yaşatıyoruz. Elli yılı aşkındır ben de iğne oyası yapıyorum. Arkadaşlarımızla sokaklarda toplanır, gün boyu iğne oyası yaparız. Bizim çeyizlerimizi annelerimiz iğne oyalarıyla donatmış, biz de bugün çocuklarımızın çeyizlerini iğne oyalarıyla donatıyoruz” dedi.

‘OYA SANATINI BİLMEYENLER KINANIR, BU EL SANATI ÖĞRETİLMEYE BAŞLANIR’

Çevre il ve ilçelerden siparişler aldıklarını dile getiren Tosun, “İğne oyası sanatı köyümüzle adeta özleşmiştir; Müşküle denildiğinde akla gelenlerin başındadır. Kültürümüzün en önemli öğelerinden biridir. Köyde hemen hemen oya sanatını bilmeyen kadın bulunmaz. Bilmeyenler ise kınanır. Kız çocuklarına 7-8 yaşlarından itibaren büyükleri tarafından bu el sanatı öğretilmeye başlanır. Oyalar, çeyizlerimizin vazgeçilmez unsurlarıdır. Çeyizinde oyası bulunmayan evde kalmış demektir. Kızların çeyizlerinde 200-250; oğlan çeyizinde ise 100’ü geçmelidir. Eskiden Müşküle’de her hane ipekböcekçiliğiyle uğraştığı için oyalar, tamamen doğal olan kökboyalarıyla boyanan ipek ipliklerden yapılırmış. Günümüzde ise, her ton renkte üretilen polyester iplikler satın alınarak yapılmaktadır” diye konuştu.

MÜŞKÜLE İĞNE OYASI COĞRAFİ İŞARET YOLUNDA

Dünyaca ünlü İznik Müşküle iğne oyalarını hak ettiği değere taşımak için İznik Belediyesi de Türk Patent ve Marka Kurumu’na ‘coğrafi işaret’ başvurusunda bulundu. Değerlendirme aşaması devam eden Müşküle iğne oyaları süreç tamamlandığında tescillenmiş olacak. Müşküleli kadınlar, İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta’ya bu girişimleri nedeniyle teşekkür etti.