Tunus’ta Yasemin Devrimi’nin 13. Yıldönümü

Tunus’un Sidi Buzid kentinde 17 Aralık 2010’da seyyar satıcı Muhammed Buazizi’nin kendini ateşe vermesiyle başlayan ve ülkede “Yasemin Devrimi” olarak anılan halk ayaklanmasının 13. yıl dönümünde protesto gösterisi düzenlendi. Başkent Tunus’taki Habib Burgiba Caddesi’nde toplanan binlerce kişi, 25 Temmuz 2021’de aldığı “olağanüstü kararlar” nedeniyle Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in istifasını talep etti. Tunus bayrakları taşıyan göstericiler, “İnsanlar yeniden devrim istiyor”, “Tutuklu tüm siyasi liderler için özgürlük” sloganları attı.
Tunus’taki siyasi kriz
Cumhurbaşkanı Said, 25 Temmuz 2022’de “ülkenin tehlikede olduğunu” gerekçe göstererek dönemin başbakanını görevden almış ve parlamentonun yetkilerini dondurmuştu. Tunus halkına hitap eden Said, “Ülkenin kurumları çöküyor. Ülkede yağmalamalar yaşanırken, iç savaşın çıkması için para toplayanlar var. Bana verilen sorumluluklara göre Tunus’taki durum karşısında ülkeyi kurtarmak için olağanüstü hal önlemlerinin alınması gerekiyor. Kritik bir dönemden geçiyoruz. Hiç kimsenin Tunus’a kendi malı gibi davranmasına izin vermeyeceğiz” ifadelerini kullanmıştı.
Said 22 Eylül 2021’de ise imzaladığı kararnameyle yetkilerini genişleterek yürütme organını da kendisine bağlamıştı. Şubat 2022’de Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedildiğini belirten Said, 25 Temmuz 2022’de Anayasa değişikliği referandumuna, 17 Aralık 2022’de de erken genel seçime gidileceğini duyurmuştu. 25 Temmuz’da yüzde 30.5 katılımla düzenlenen referandumda, yüzde 94.6 “evet” oyuyla yeni anayasa kabul edilmişti. 17 Aralık 2022’de parlamento üyelerini belirleyecek genel seçime katılım oranı ise yüzde 8.8’de kalmıştı. Said’e yönelik tepkiler, Temmuz 2021’den bu yana aldığı kararlar nedeniyle giderek artıyor.
Yasemin Devrimi
Tunus’ta 17 Aralık 2010’da üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulamadığı gerekçesiyle seyyar satıcılık yapan Muhammed Buazizi, tezgahına polisin el koymasından sonra kendisini ateşe vermişti. Olayın ardından başlayan protestolar sonucu 23 yıldır Tunus’u yöneten Zeynel Abidin Bin Ali, 14 Ocak 2011’de ülkeden kaçmıştı.
Tunus’taki çoğu parti ve sivil toplum kuruluşu tarafından 14 Ocak, devrimin yıl dönümü olarak görülüyor. Ancak Cumhurbaşkanı Said, resmi yıl dönümü tarihini değiştirip 17 Aralık’a alındığını duyurmuştu.