Türkiye ülkeler arasında 165’inci sırada

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 1993 yılında aldığı karar ile tüm dünyada 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü olarak kutlanıyor.

RSF, Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde Türkiye’nin dünya basın özgürlüğü endeksindeki yerini paylaştı. 2021 yılında Türkiye’nin 153’üncü sırada olduğunun belirtildiği raporda, “Geçen yıl sivil toplumun hak arama performansı sayesinde 149. sıraya yükselen Türkiye 2023 Endeksi’nde, özellikle Kürt gazetecilere yönelik toplu tutuklamalar ve medya özgürlüğünü tehdit eden sosyal faktörler nedeniyle 16. sıra birden gerilemiş oldu” denildi.

RSF’nin 180 ülkeyi baz aldığı ve bu yıl 21’incisini yayınladığı endekse göre; 31 ülkede basın özgürlüğü durumunu “vahim”, 42’sinde “kötü”, 55’inde “sorunlu”, 52’sinde de “çok iyi” veya “iyi” olarak gösterildi. Endeksteki verilere göre, gazeteciliğin 10 ülkeden 7’sinde güçlükle yapılabildiğinde ve sadece 10’da 3’ünde tatmin edici bulunduğu ifade edildi.

Norveç, 7 yıldır birinci sırada

Norveç, RSF’nin yayınladığı basın özgürlüğü endekslerinde 7 yıldır birinci sırada. Norveç’i, İrlanda, Danimarka takip ediyor.

Son sıralarda Asya ülkeleri var

180 ülkenin ele alındığı endekste, son sıralarda Asya ülkeleri var. Vietnam 178, Çin 179’uncu sırada yer aldı. Endekste basın özgürlüğü konusunda en son sırada ise Kuzey Kore gösterildi.

Türkiye,149’dan 165’e geriledi

Türkiye’nin basın özgürlüğü endeksi, son 2 yılda 16 sıra geriledi. Endekste Türkiye’nin gerilemesine ilişkin şu ifadelere yer verildi:

“Basın özgürlüğü şartlarının genel tablo itibariyle ağırlaşmasına karşın önceki iki yılda gazetecilerin tahliye edilmesi, tutuklama yerine adli kontrole rağbet edilmesi ve ifade özgürlüğü örgütlerinin hak aramada etkili mücadele yürütmesi açısından 149’uncu sıraya yükselen Türkiye, 2022 yılında, özellikle medyanın kutuplaştırılması ve türlü yollardan hedef alınmasında kat edilen yol bakımından ‘sosyal bağlam’ faktörü yanı sıra Diyarbakır ve Ankara merkezli operasyonlarla 25 Kürt medya temsilcisinin tutuklanması itibariyle endekste ‘görülmedik bir düşüş’ yaşadı.”

2002 yılında 99’uncu sıradaydı

Basın özgürlüğü endeksinin ilk yapıldığı yıl olan 2002’de Türkiye’nin sıralaması 99’du.

Avrupa Birliği’nin endeksteki en geri ülkesi Yunanistan

Türkiye’deki basın özgürlüğünün gerilemesinin nedenlerine değinilirken, endekste şu ifadelere yer verildi:

“Yargı bağımsızlığından kaynaklı ağır sorunlar, habercilere yönelik keyfi tutuklamalar, online haberciliğin bastırılması, eleştirel haberciliği hedef alan cezai ve idari yaptırımlar ve gazetecilere karşı suçlarda cezasızlık Türkiye’nin kronik meseleleri arasında yer alıyor.

Türkiye gibi, Tacikistan (153) ve Başbakan Modi’ye yakın oligarkların medya çoğulculuğunu tehdit ettiği Hindistan (161) da medya özgürlüğü açısından durumu ‘vahim’ olarak tespit edilen ülkelerden oldu. Mahsa Amini’nin ölümünün yol açtığı toplumsal eylemler İran (177) ile ilgili ‘sosyal bağlam’ ve ‘yasal çerçeve’ göstergeleri geriletti. Rusya endekste 164, Ukrayna 79, üç sıra gerileyen ABD 45, iki sıra ilerleyen Fransa 24. sırada gösterildi. Gazetecilerin istihbarat servislerince ve güçlü bir casus yazılımla izlemeye alındığı Yunanistan, Avrupa Birliği’nin endeksteki en geri ülkesi olarak 107’nci oldu.”