Yakıt Pi̇lleri̇nde Yerli̇ Üreti̇mle Enerji̇de Dışa Bağımlılığa Son

Atılım Üniversitesi Hidrojen Enerjisi ve Yakıt Pilleri Araştırma Laboratuvarı’nda Proton Değişim Membran (PEM) yakıt pilleri için uzun ömürlü, yüksek performanslı ve ticari membranlara alternatif olabilecek daha düşük maliyetle membran ve katalizör yapıları geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yılser Devrim, “Ülkemizde ilk defa yüksek sıcaklık PEM yakıt hücresi teknolojisi tamamen yerli imkanlar ile geliştirilmiş ve hazırlanan sistemde hem elektrik üretilmesi hem de daha ucuz ve verimli ısınma sağlayan kojenerasyon uygulaması yapılmıştır” dedi.

Yakıt pilleri üzerine 15 yıldır bilimsel çalışmalar yapan Atılım Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yılser Devrim ve araştırma ekibi, yakıt pili ve hidrojen enerjisi alanında ulusal ve uluslararası düzeyde önemli çalışmalar yapıyor. 2014 yılından itibaren ulusal ve uluslararası araştırma projelerinin yanı sıra üniversite- sanayi işbirliği çerçevesinde ülkede önde gelen savunma sanayi firmaları ile Ar-Ge projeleri yürütün Doç. Dr. Devrim, Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan sonra aynı bölümde yüksek lisans ve doktorasını tamamlayarak Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümünde 2 yıl doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı. 2013 yılından itibaren Atılım Üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yapan Doç. Dr. Yılser Devrim, düşük ve yüksek sıcaklık PEM yakıt pili sistem ve bileşenlerinin üretimi, testleri ve karakterizasyonlarına yönelik nitelikli altyapıya sahip olan araştırma laboratuvarında askeri ve sivil kullanım amacıyla farklı boyut ve güç değerlerine sahip PEM yakıt pili yığınları üretilebildiğini ve performans testleri gerçekleştirildiğini belirtti.

Doç. Dr. Yılser Devrim, dünyada askeri ve sivil hayattaki gereklilikler ve ticari açıdan bu pazarda büyük boşluklar olması sebebiyle Türkiye için stratejik önem taşıyan bu sistemlerin yerli imkanlar ile geliştirilmesi ve üretilmesinin büyük önem taşıdığını belirtti. Doç. Dr. Devrim, “Temiz, sürdürülebilir enerji kaynakları arayışı gelecekte enerji kaynaklarının tükenmesiyle karşı karşıya kalacak olan insanoğlu için son derece önemlidir. Bu nedenle hidrojenin yakıt olarak kullanıldığı yakıt pilleri son zamanlarda yenilenebilir enerji alanında adını sıkça duyuran inovatif ve yenilikçi çözümlerin başında gelmektedir. Hidrojenden yakıt pilleri ile yüksek verimle enerji elde edilmesi sırasında yalnızca su veya su buharı açığa çıktığı için de çevreyi kirletici, karbondioksit ve karbonmonoksit gibi sera etkisini artırıcı hiçbir gaz ve zararlı kimyasal madde üretimi gerçekleşmez” dedi.

Araştırma grubunun son yıllarda özellikle yüksek sıcaklık PEM yakıt pilleri ile ilgili çalışmalarına ağırlık verdiğini ifade eden Doç. Dr. Devrim, yerli imkanlar ile hem ısı hem elektrik üretimine imkân sağlayan kojenerasyon uygulamalarına yoğunluk verildiğini belirtti. Devrim, yaptıkları araştırmalarla ilgili şu bilgileri paylaştı:

“Araştırma grubumuz son yıllarda özellikle yüksek sıcaklık PEM yakıt pilleri ile ilgili çalışmalarına ağırlık vermiş olup, yürüttüğümüz projeler kapsamında yerli imkanlar ve mevcut altyapı kullanılarak kojenerasyon uygulamalarına da uygun PEM tipi yakıt pilleri için membran ve katalizörler geliştirilmektedir. Grubumuz tarafından bu kapsamda yürütülen bir TÜBİTAK projesi ile ülkemizde ilk defa yüksek sıcaklık PEM yakıt hücresi teknolojisi tamamen yerli imkanlar ile geliştirilmiş ve hazırlanan sistemde hem elektrik üretilmesi hem de daha ucuz ve verimli ısınma sağlayan kojenerasyon uygulaması yapılmıştır. Geliştirdiğimiz teknoloji, yüksek sıcaklık PEM yakıt pilleri ve kojenerasyon sistemlerini kullanmak veya farklı uygulama alanları için geliştirmek isteyen araştırmacılara yardımcı olarak bu alandaki çalışmalara yerli bir referans olacaktır. Projemiz kapsamında çok sayıda makale, bildiri ve tez öğrencisi yetiştirilmesi nedeni ile TÜBİTAK tarafından verilen ’TÜBİTAK Proje Performans Ödülü’ne (PPÖ) layık görülmüştür. TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2019 yılı 1. ve 2. dönemlerinde aldığımız yeni proje destekleri ile yenilenebilir enerji ve hidrojen enerjisi alanlarında araştırmalarımıza halen devam etmekteyiz.”

Günümüzde alternatif enerji kaynaklarının her geçen gün daha fazla önem kazandığını ve bu enerjiler içerisinde hidrojenli enerji temelli teknolojilerin önemli bir pozisyona sahip olduğunu belirten Devrim, “Hükümetimizin en önemli gündem maddelerinden bir tanesinin yerli imkân ve kaynaklarla enerji sorununun çözülmesi olduğunu, ekonomik gelecek vadeden hidrojen enerjisinin kullanıldığı yakıt pili sistemlerin yerli üretiminin yapılarak, kendi imkânlarımızla üretilmesinin ülkemizin

kalkınmasında ve enerji açısından dışa bağımlılığın azalmasında çok büyük rolü vardır” dedi.

Giderek artan enerji talebinin karşılanması, enerjide dışa bağımlılığın ve çevresel, olumsuz etkilerin azaltılabilmesi amacıyla enerji teknolojileri bağlantılı Ar-Ge çalışmalarının arttırılması gerektiğine değinen Doç. Dr. Yılser Devrim, üniversitelerde geliştirilen teknolojilerin üniversite-sanayi işbirliği kapsamında ticarileşmesinin de önemini vurguladı.

Doç. Dr. Yılser Devrim, kurucusu olduğu Atılım-Hidrojen Enerjisi ve Yakıt Hücreleri Araştırma Grubu ile stratejik öneme sahip hidrojen enerjisi ve yakıt pili teknolojisi alanında yüksek sıcaklık PEM yakıt pillerinin geliştirilmesi konusunda gerçekleştirdiği araştırmalar ile ODTÜ Prof. Dr. Mustafa Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı’nın 2019 yılı “Teknoloji Teşvik Ödülü’nü almaya hak kazanmıştı.